In deze zaak sloten de consumenten in augustus 1998 een Verzekerd Hypotheekfonds beleggingsverzekering van Axa Leven, rechtsvoorganger van Reaal. In december 2011 wordt die polis afgekocht. Twee jaar later keert de verzekeraar een compensatie uit voor te hoge kosten en voor het hefboom- en inteereffect.

Nadeel vergoeden

De consumenten zijn echter niet tevreden over de hoogte van die compensatie. Bij het Kifid klagen ze over gebrekkige informatievoorziening en het niet vermelden van nominale kosten. Ook menen ze dat de verzekeraar aansprakelijk kan worden gesteld voor gebrekkig advies. In eerste aanleg oordeelde de Geschillencommissie dat Reaal tekortschoot in de informatievoorziening over de fondsbeheerkosten, het hefboom- en inteereffect en de gevolgen die de in rekening te brengen kosten zouden hebben voor het eindresultaat. De verzekeraar moest van Kifid het geleden nadeel vergoeden.

Beroep

Zowel consumenten als verzekeraar gaan in beroep. De Commissie van Beroep oordeelt nu dat de fondsbeheerkosten (TER) van derden helemaal niet tot de informatieverplichting van de verzekeraar behoorden. De Regeling informatieverstrekking aan verzekeringnemers uit 1998 en de door het Verbond van Verzekeraars opgestelde Code Rendement en Risico 1998 waren in augustus 1998 nog niet van kracht. En dus moest worden voldaan aan de Regeling informatieverstrekking aan verzekeringnemers uit 1994 en de Code Rendement en Risico 1996. Hieruit blijkt nog geen verplichting tot het informeren over de TER. Ook ziet de beroepscommissie geen grond in het ongeschreven recht waaruit zou blijken dat al voor inwerkingtreding van de regelingen uit 1998 aan die regels zou moeten worden voldaan.

Geen terugbetalingsplicht

Reaal heeft al een herberekening gemaakt en kosten vergoed nadat de Geschillencommissie hiertoe in maart 2017 had opgedragen. Die compensatie acht de Commissie van Beroep dus onnodig. Maar terugdraaien kan ze die niet. De beroepscommissie kan geen terugbetalingsverplichting opleggen aan consumenten. Ze stelt daarom alleen dat “de consumenten aan de verzekeraar behoren terug te betalen” wat ze eerder hebben ontvangen.

De Commissie van Beroep volgt de Geschillencommissie wel in de conclusie dat de verzekeraar vóór het afsluiten van de beleggingsverzekering de consumenten voldoende heeft geïnformeerd over de andere kosten die in rekening worden gebracht en wat dat betekent voor het uiteindelijke beleggingsresultaat. Het vermelden van kosten in euro’s (nominaal) was destijds niet verplicht.

Hefboom- en inteereffect

Over de vraag of de consumenten voldoende zijn gecompenseerd voor het hefboom- en inteereffect, kijkt de Commissie van Beroep naar de specifieke omstandigheden. In deze klacht tegen Reaal was geen sprake van het ‘bijzonder risico’, zo oordeelt de Commissie van Beroep. Er was geen reëel risico dat bij voortijdig overlijden geen enkele uitkering zou worden verstrekt. De Commissie van Beroep constateert verder dat de consumenten door de verzekeraar in het kader van de Compensatieregeling al zijn gecompenseerd voor het hefboom- en inteereffect.

Rol tussenpersoon

Consumenten verlangden van de Commissie van Beroep ook een oordeel over de aansprakelijkheid van de verzekeraar over het advies dat ze hebben gekregen toen ze de beleggingsverzekering afsloten. Consumenten maakten gebruik van een onafhankelijke en zelfstandige tussenpersoon. Zou er sprake zijn van gebrekkig advies, dan is de tussenpersoon aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg daarvan. Niet de verzekeraar, stelt de Commissie van Beroep. Het was aan Reaal om over de beleggingsverzekering de vereiste informatie te verstrekken. Het is aan de tussenpersoon, aan wie de consumenten om advies hebben gevraagd, om te beoordelen of dit product passend is voor de consumenten. De verzekeraar was daarom niet verplicht om te controleren of het advies van de tussenpersoon deugdelijk was.