De groep van 19 verzekerden was naar de rechter gestapt, bijgestaan door de Vereniging Sociaal Verhaal. Ze hebben allen bij Yarden-voorganger AVVL een natura-uitvaartverzekering gesloten tegen koopsom. Dat was in eerste instantie een lidmaatschap van de vereniging; in 1993 is dat omgezet in een verzekering, voorzien van een en-blocclausule. In 2007 stak de Ombudsman Financiële Dienstverlening een stokje voor het omzetten van de naturapolissen in sommenpolissen: polishouders moesten de keuze hebben tussen beide vormen, luidde zijn aanbeveling. Maar dat bewoog maar een klein deel van de verzekerden tot het aanhouden van de natura-variant.
Omzetting teruggedraaid
In 2018 ontdekte de Yarden-directie dat het omzetten naar sommenverzekeringen niet rechtsgeldig was gebeurd: 390.000 polissen moesten weer als naturaverzekering worden aangemerkt, met ernstige consequenties voor de solvabiliteit. Dat leidde weer tot een door DNB goedgekeurd herstelplan waar opnieuw de en-blocclausule een rol in speelde: juli vorig jaar berichtte Yarden dat polishouders vanaf 1 januari 2020 de jaarlijkse kostenstijgingen van de diensten en producten voor eigen rekening moeten nemen.
Invloed leden komen te vervallen
Een klacht bij Kifid daarover leverde onlangs geen succes op: het belang dat Yarden bleef voortbestaan was groter dan het belang van de verzekerde, luidde het oordeel, en dus was de wijziging niet onaanvaardbaar. De kantonrechter in Almere oordeelt anders. Ten eerste zijn de rechten van de 19 polishouders tot stand gekomen in de periode 1956 tot en met 1988, via het AVVL-lidmaatschap. “Van een verzekeringspolis en verzekeringsvoorwaarden was op dat moment nog geen sprake.” De bevoegdheid om een en-blocclausule toe te passen is voorbehouden aan de algemene ledenvergadering, “waaronder dus alle leden/verzekerden zelf”, aldus de rechter. “Die invloed van de verzekerden is in de nieuwe situatie komen te vervallen.”
Lees ook: Financiële malaise Yarden rechtvaardigt pakketwijziging
Geen oneerlijk beding
Het staat niet vast dat de vereniging die bepaling heeft overgenomen en daarmee zijn die voorwaarden niet zonder meer van toepassing op de verzekeringspolis, aldus de rechter. Gezien het feit dat er destijds geen protest is geweest, neemt de rechter dat echter wel aan. Ook is geen sprake van een oneerlijk beding conform de Europese richtlijn op dat vlak, omdat die ziet op overeenkomsten van na 1994.
Waar de consument een opzeggingsrecht heeft, dient dit geen wassen neus te zijn”
Mogelijk wel onredelijk bezwarend
Wel vermoedt de rechter dat het beding onredelijk bezwarend is “bij gebreke aan een in de herzieningsclausule opgenomen ontbindingsbevoegdheid”. Ook vindt de rechter dat de en-blocclausule onverenigbaar is met het karakter van de naturapakketpolis, “omdat de mogelijkheid om voorwaarden en-bloc te wijzigen afdoet aan de zekerheid die onderhavige verzekering beoogt te bieden. De kantonrechter stelt vast dat onduidelijk was voor de consument wanneer, waarom en aan de hand van welke maatstaf de verzekeraar van zijn wijzigingsbevoegdheid gebruik kon maken. Bovendien brengt het geldende opzeggingsrecht van de consument de balans niet terug in de relatie van partijen. Dit omdat het [de eisers] in een aanmerkelijk slechtere positie brengt dan bij handhaving van de verzekering onder toepassing van de door Yarden beoogde wijziging. Waar de consument een opzeggingsrecht heeft, dan dient dit geen wassen neus te zijn, dat wil zeggen dit dient zo vorm gegeven te zijn dat de consument hier zonder al te grote nadelen gebruik van kan maken. Daarvan is hier geen sprake. De afkoopwaarde staat niet in verhouding tot de verzekeringswaarde, laat staan tot de oorspronkelijke verplichting uit hoofde van de naturapakketpolis.”
Herstelplan eenzijdig opgesteld
Aan het herstelplan zitten verder ook nog wat haken en ogen, vindt de rechtbank. Het is “eenzijdig en zelfstandig” opgesteld. Verder is onder meer niet gebleken dat Yarden in het verleden reserveringen heeft gepleegd om de dekking van de naturapakketpolissen te garanderen. “Yarden heeft nota bene in 2007 de naturapakketpolissen eenzijdig omgezet naar sommenpolissen en dit ook zo in haar boekhouding verwerkt, waardoor hogere reserveringen voor de oorspronkelijke naturapakketpolissen niet langer nodig waren. De solvabiliteitsproblematiek lijkt dus met name veroorzaakt door het in 2018 terugdraaien van vorenbedoelde omzetting.” De problemen zijn dus Yardens eigen schuld: “De oorzaak van de precaire financiële positie van Yarden vindt zijn oorsprong in de wijze waarop Yarden haar bedrijfsvoering heeft uitgevoerd en de keuzes die in het verleden zijn gemaakt. Dat is uitsluitend Yarden aan te rekenen.”
Ordemaatregel
De kantonrechter acht niet op voorhand uitgesloten “dat de bodemrechter het gebruik van de en-blocclausule, ondanks de precaire financiële positie van Yarden, in de gegeven situatie als in strijd met de redelijkheid en billijkheid maatschappelijk onaanvaardbaar acht”. Yarden moet daarom als ‘ordemaatregel’ alsnog de naturapakketpolissen in ere herstellen.
Sociaal Verhaal reageert verheugd en verwacht dat veel polishouders met de naturapolis zich nu bij de vereniging zullen melden om ook hun poliswijziging terug te laten draaien.
