De klant sluit in 2006 een zogeheten aflossingsvrij flexibel krediet met een limiet van € 50.000 bij ABN Amro, tegen een variabele rente. In 2018 wordt het omgezet in een ‘servicelening’ van € 51.000 met een looptijd van 20 jaar en een maandtermijn van € 216,88. De man klaagt dat hij te veel rente heeft betaald over de lening die in 2018 is omgezet: de marktrente is tussen 2010 en 2018 gedaald, maar zijn variabele rente niet. Hij stelt dat hij € 25.000 te veel heeft betaald. In de 12 jaar dat het flexibel krediet heeft gelopen, varieerde de rente van 8,5% tot 9,6%. Dat is volgens de bank marktconform. Bovendien kennen de voorwaarden de mogelijkheid dat de bank de rente eenzijdig aanpast. Dat is geen onredelijk bezwarend beding, is het verweer.
‘Commissie van Beroep niet duidelijk’
De Commissie van Beroep heeft al drie keer eerder een uitspraak gedaan over het laten aansluiten van de kredietvergoeding op de marktrente: twee keer vorig jaar en een keer begin dit jaar. Maar daarin is volgens ABN Amro onvoldoende gemotiveerd hoe de commissie door het uitleggen van de wijzigingsclausule ertoe is gekomen dat kredietnemers mogen verwachten dat de variabele rente de referentierente zou volgen. Het uitleggen van de wijzigingsclausule kan volgens de bank alleen maar resulteren in een onbeperkte wijzigingsbevoegdheid van de kredietverstrekker.
ABN Amro vindt data DNB niet geschikt
Daarnaast is onvoldoende rekening gehouden met de ten tijde van het aangaan van de kredietovereenkomsten geldende wettelijke waarborgen en de rol die andere factoren dan marktontwikkelingen spelen bij het vaststellen van de marktrente, vindt ABN Amro. Tot slot heeft Kifid data gebruikt van DNB en van een deskundigenbericht, maar die zijn niet geschikt om als referentierente te gebruiken.
ABN Amro heeft niet verteld wanneer de bank van haar wijzigingsbevoegdheid gebruik kon maken. Dat was ook niet verplicht”
Overeenkomst en informatie niet voorhanden
Zowel de bank als de klant heeft opmerkelijk genoeg geen documenten waaruit blijkt wanneer het krediet is afgesloten. De bank heeft een uitdraai uit het kredietsysteem die wijst op een ingangsdatum van mei 2010. Daar gaat de commissie van uit, omdat de klant niet kan aantonen dat de ingangsdatum anders is. ABN Amro heeft voor noch bij het sluiten van de kredietovereenkomst informatie verstrekt over de samenstelling en de opbouw van de kredietvergoeding, constateert de beroepscommissie. “Consument is niet geïnformeerd over de concrete omstandigheden waaronder de bank van haar wijzigingsbevoegdheid gebruik kon maken.” Dat was ook niet verplicht, “maar het is wel van belang voor de vraag welke betekenis consument mocht toekennen aan het wijzigingsbeding”.
De klant had geen inzicht in specifieke factoren die de bank van belang acht voor het bepalen van de hoogte van de kredietvergoeding en de wijze waarop die factoren op de kredietvergoeding van invloed zijn. “Consument hoefde er daarom geen rekening mee te houden dat er voor de bank specifieke factoren waren die ertoe konden leiden dat de kredietvergoeding niet de beweging van de markt zou volgen.” Dat beperkte ABN Amro in het gebruik van de wijzigingsbevoegdheid, oordeelt Kifid.
Verschil moet gehandhaafd blijven
De bank is vrij om bij het aangaan van de overeenkomst een rente aan te bieden die hoger of lager is dan de gemiddelde marktrente, aldus Kifid. “De prijs wordt dus bij aanvang van de kredietovereenkomst bepaald en consument aanvaardt die met het sluiten van de kredietovereenkomst. Daarmee is het verschil vastgelegd tussen de individuele kredietvergoeding en het gemiddelde van de rente op de relevante kredietmarkt. De bank zal dit verschil moeten handhaven, althans ervoor moeten zorgen dat dit verschil niet ten nadele van consument wijzigt.”
De bank hoeft de rente niet dagelijks aan te passen”
Aanpassing per kwartaal is redelijk
Richtlijn voor het aanpassen van de kredietvergoeding vormen de kernindicatoren op de website van DNB. Voor de periode tot 1 juni 2010 geldt de referentierente uit het rapport van de deskundigen die bij de eerdere beroepszaken betrokken waren. ABN Amro moet aan de hand daarvan de rente opnieuw berekenen. “Dat wil niet zeggen dat de bank de kredietvergoeding bij een dalende of stijgende marktrente dagelijks moet aanpassen. Een periodieke aanpassing met redelijke intervallen volstaat. Een aanpassing per kwartaal kan in het algemeen als redelijk worden aangenomen.” Het verschil tussen de gemiddelde rente en de individuele rente moet daarbij gelijk blijven, maar bij een stijging van de rente mag de bank afzien van het verhogen van het tarief.
Wijzigingsbeding niet oneerlijk
De geschillencommissie gaat nog in op de eerlijkheid van het eenzijdige wijzigingsbeding. “Het wijzigingsbeding heeft voor de consument zowel voordelen als nadelen. De geschillencommissie concludeert dat de voor- en nadelen voldoende tegen elkaar opwegen en ze het evenwicht tussen partijen niet verstoren in het nadeel van de consument. Het wijzigingsbeding is in deze omstandigheden niet oneerlijk of onredelijk bezwarend. Er is daarom geen reden om het wijzigingsbeding buiten werking te stellen.”
Bindende uitspraak: 2020-570. Partijen kunnen wel beroep aantekenen.
Duiding bij uitspraken in de AMkifid-uitsprakenbank
In de AMkifid-uitsprakenbank voorzien advocaten van drie kantoren de Kifid-uitspraken die op am:web zijn gepubliceerd van een juridische toelichting. Dat kan een duiding zijn van het vonnis, of een praktijkles die eruit getrokken kan worden. De database wordt wekelijks aangevuld met nieuwe uitspraken plus duidingen. Ga naar https://kifiduitspraken.amweb.nl/.
