Een echtpaar sluit in 2003 een doorlopend krediet bij ING met een limiet van € 20.000. De bank behoudt zich het recht voor om de voorwaarden - binnen de grenzen van de wet - te wijzigen.
Eind mei 2018 krijgt het paar bericht dat de leeftijd waarop de limiet wordt afgebouwd, wordt verlaagd per 1 juli. De leeftijd gaat van 75 naar 67 jaar. Die afbouw houdt in dat de kredietlimiet jaarlijks met 1/5 deel wordt verlaagd: na vijf jaar is de limiet dus naar nul teruggebracht.
Bescherming tegen onverhaalbaarheid
Het echtpaar ziet dat niet zitten en dient een klacht in. ING wil zich louter beschermen tegen het gevaar van onverhaalbaarheid omdat er een overlijdensrisicoverzekering aan de lening is gekoppeld, betogen zij. Ze denken dat ING hen als risico ziet omdat ze allebei arbeidsongeschikt zijn. Omdat er in 2003 geen sprake was van een afbouwregeling, mag ING die in 2018 ook niet doorvoeren, luidt het betoog.
ING verwijst naar beding
De bank geeft aan dat de afbouwregeling op grond van het wijzigingsbeding in de voorwaarden voor het eerst in 2006 is opgenomen en later nog een paar maal is gewijzigd. De klanten hebben daarover informatie ontvangen, aldus ING. De klacht is dus te laat ingediend, is het verweer. Bovendien mag een wijziging worden doorgevoerd op grond van de voorwaarden, zo verwijst ING naar het wijzigingsbeding. Met de afbouw wil de bank voorkomen dat klanten na pensionering in de financiële problemen komen. 'Daarnaast dringt de AFM bij de financiële instellingen erop aan versnelde aflossing van leningen te stimuleren bij het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd van de kredietnemer', stelt ING. Het is waar dat de afbouwregeling het zakelijke belang van de bank dient: de leningen worden afbetaald. 'Dit valt echter in het niet bij het verlies aan rendement op de kredietportefeuille door het gemis aan rente-inkomsten door de verlaging van de afbouwleeftijd', voegt ING daaraan toe. De schade voor de klant is nul, want de aflossing wordt naar voren gehaald, besluit het betoog. Het echtpaar is dus eigenlijk goedkoper uit, want het betaalt minder rente.
Beding duidelijk?
Kifid oordeelt dat de klacht niet te laat is ingediend: het paar zegt eerdere informatie over de afbouwregeling niet te hebben ontvangen en dat heeft ING onvoldoende weersproken.
Verder is het wijzigingsbeding in de voorwaarden geen kernbeding: de geschillencommissie mag dus toetsen of het beding begrijpelijk is en niet in ernstige mate schadelijk voor de consument.
Over de duidelijkheid van het beding heeft Kifid twijfels: "In dit beding en ook in de overige inhoud van de overgelegde stukken is niet duidelijk gemaakt onder welke omstandigheden en volgens welke mechanismen de bank gebruik kan maken van deze bevoegdheid."
Voorwaarde stond niet in overeenkomst
Volgens EU-regelgeving is een beding oneerlijk als het beoogt de verkoper te machtigen zonder geldige, in de overeenkomst vermelde reden eenzijdig de voorwaarden van de overeenkomst te wijzigen. Een uitzondering daarop is de situatie dat de wijziging tijdig wordt aangekondigd en de klant de overeenkomst kan ontbinden. Maar die uitzondering gaat hier niet op, aldus de geschillencommissie: "Deze uitzondering moet zo worden gelezen dat de voorwaarden die daarin zijn genoemd in de overeenkomst moeten zijn vastgelegd. Nu dit niet het geval is kan op de uitzondering geen beroep worden gedaan."
Onderzoek
Kifid vindt verder onderzoek nodig om het karakter van het beding in de voorwaarden te beoordelen. In de tussenuitspraak geeft de commissie beide partijen de gelegenheid om zich over het al dan niet oneerlijke karakter van het beding uit te laten. "De vraag daarbij is of het beding een aanzienlijke en ongerechtvaardigde verstoring oplevert van het evenwicht tussen partijen en of de bank een geldige reden heeft aangevoerd voor de wijziging." Bank en echtpaar moeten hun reactie voor eind deze maand insturen.
