Het aandeel dat koopstarters kwijt zijn aan netto hypotheeklasten is nog steeds historisch hoog. In de afgelopen 20 jaar was een starter naar schatting door de onderzoekers ongeveer 25 procent van het inkomen kwijt aan netto hypotheeklasten in het eerste jaar na aankoop. De betaalbaarheid is langzamerhand verslechterd sinds 2016. Toen was een koopstarter naar schatting ongeveer 19,5 procent kwijt aan de maandelijkse lasten. In 2022 verslechterde de betaalbaarheid in rap tempo. Dit doordat starters, in tegenstelling tot doorstromers, geen gebruik konden maken van de meeneemregeling, zeggen de onderzoekers.
Daling door huizenprijzen
De daling van de gemiddelde hypotheeklasten komt door de gedaalde huizenprijzen. In het derde kwartaal van 2023 lag de gemiddelde transactieprijs van een starterswoning op 339.00 euro. In het eerste kwartaal ging het nog om 342.000 euro. Tegelijkertijd liggen de hypotheekrentes in het derde kwartaal iets lager dan zes maanden geleden. De gemiddelde afgesloten hypotheekrente lag in het derde kwartaal gemiddeld op 4,6 procent. In het eerste kwartaal lag dit op ongeveer 4,8 procent.
'Hypotheeklasten zullen stijgen'
De onderzoekers verwachten dat de betaalbaarheid tot eind dit jaar op ongeveer hetzelfde niveau blijft. ‘’Tegelijk verwachten we dat de netto hypotheeklasten zullen stijgen.’’ Daarover voegen de onderzoekers toe dat hypotheekverstrekkers de aangeboden hypotheekrentetarieven in de afgelopen weken hebben verhoogd. ‘’Bij stabiliserende huizenprijzen zullen de hogere rentes leiden tot een stijging van de hypotheeklasten. Door de combinatie van stijgende lonen en stijgende hypotheeklasten zal de betaalbaarheid redelijk stabiel blijven.’’ De verwachting is voor volgend jaar ook dat de betaalbaarheid op redelijk hetzelfde niveau blijft. ‘’Naar verwachting blijven de lonen doorgroeien, weliswaar met een lager tempo dan gedurende dit jaar. Tegelijkertijd verwachten we dat de huizenprijzen stijgen en de rentes licht zullen dalen.’’
