De klant van ING heeft sinds 2004 een hypotheek van € 1,3 mln. De rente bestaat uit het 1-maands Euribor-tarief met een opslag van 1%. Tussen 1 juni 2009 en 9 mei 2013 gaat de opslag in vier stappen omhoog naar 3,26%. De klant wil de te veel betaalde opslag terug: ING zou de wijzigingsbevoegdheid ten aanzien van de opslag conform de offerte alleen gebruiken in uitzonderlijke gevallen, zoals een belangrijke verslechtering van de kredietwaardigheid. Dat is niet aan de orde, klaagt de consument voor Kifid.
Oneerlijk beding
De geschillencommissie is van mening dat in het betreffende beding zonder vermelding van een daarvoor benodigde reden is vastgelegd dat de bank de opslag kan wijzigen. "Dit betekent dat het beding kan worden gekwalificeerd als een oneerlijk beding, tenzij sprake is van één van de uitzonderingen van onderdeel 2 van de Bijlage", zo verwijst Kifid naar de Europese richtlijn voor consumentenovereenkomsten. In dat onderdeel wordt een uitzondering gemaakt voor bedingen uit hoofde waarvan lasten voor financiële diensten kunnen worden gewijzigd, voor zover een geldige reden bestaat, de dienstverlener verplicht is consument zo spoedig mogelijk te informeren over de wijziging en de consument de overeenkomst onmiddellijk kan opzeggen.
Aflossing niet realistisch
Aan de laatste twee vereisten is niet voldaan, aldus de geschillencommissie: ING was niet gehouden de consument zo spoedig mogelijk te informeren en de klant had niet de gelegenheid de overeenkomst onmiddellijk op te zeggen. "Aflossing op het moment dat de nieuwe opslag ingaat, acht de commissie in de meeste gevallen niet realistisch omdat in het algemeen de mogelijkheid zal ontbreken om de geldlening uiterlijk op dat moment over te sluiten. Hierbij is van belang dat het beding in kwestie de bank niet verplicht om direct na de beslissing tot wijziging van de opslag consument hierover te informeren. Er geldt alleen een verplichting om dit ongeveer twee weken voorafgaand aan de wijziging te doen. Naar objectieve maatstaven bezien is een dergelijke termijn te kort om Consument in de gelegenheid te stellen de lening af te lossen of te herfinancieren. Er is dan ook geen sprake van een bevoegdheid tot onmiddellijk opzeggen. Bovendien is in de offerte bepaald dat bij vervroegde aflossing een bedrag van € 125 verschuldigd is. Deze bepaling vormt naar het oordeel van de commissie een belemmering voor het daadwerkelijk kunnen benutten van het opzeggingsrecht door consument."
Niet transparant
Bovendien is in het opslagwijzigingsbeding en in de rest van de leningdocumentatie niet duidelijk gemaakt onder welke omstandigheden, volgens welke mechanismen en in welke mate de opslag kan worden gewijzigd. De klant was daardooor niet op voorhand in staat om op basis van duidelijke en begrijpelijke criteria de economische gevolgen die voor hem uit het beding voortvloeien te voorzien. "Uit een en ander volgt dat het beding in kwestie niet voldoet aan de uit hoofde van de Richtlijn gestelde eisen van transparantie." ING moet de extra berekende opslag terugdraaien en terugbetalen aan de klant.
Huis in Spanje
Bij de uitspraak met betrekking tot ABN Amro draait het om een klant die in 2007 € 400.000 heeft geleend voor een huis in Spanje. Hij betaalt de 1-maands Euribor-rente met een opslag van 1,2%. In 2009 gaat de opslag met 0,5% omhoog. Kifid draait met dezelfde argumentatie als bij ING de verhoging terug.
Rechter
Vorig jaar moest ING op last van de rechtbank Amsterdam een tussentijdse verhoging van het Euribor-opslagpercentage terugdraaien. Het percentage was voor de hypotheek van een modebedrijf verhoogd van 1,7% naar 3,1% omdat de Euribor-rente zo sterk was gedaald. Een opslag was echter niet in de kredietovereenkomst opgenomen. De rechter gaf de onderneming gelijk en verplichtte ING tot het terugbetalen van de te veel betaalde maandlasten. De bank vreesde toen dat de uitspraak een precedentwerking heeft voor andere klanten die in het verleden ook een Euribor-lening hebben gesloten.
