Deze bijdrage is afkomstig van Liëll van Hezik van Eisenmann & Ravestijn Advocaten in Amsterdam.

In onderhavige kwestie had de consument een Flexibel Hypotheek Krediet (hierna: ‘FHK’) afgesloten met een limiet van 100.000 euro en aflossingsvrij doorlopend bij ABN Amro Bank. De bank liet hem per brief van 7 mei 2020 weten dat zij het FHK zou beëindigen. In reactie daarop heeft de man telefonisch contact met de bank gezocht, waarbij laatstgenoemde de consument adviseerde het gehele kredietbedrag van 100.000 euro op te nemen. Dit deed de man in juli 2020 vervolgens met tegenzin, om dit bedrag vervolgens naar zijn spaarrekening over te boeken. Deze overboeking had tot gevolg dat de consument 0 procent rente van de bank ontving, maar wel 4,7 procent rente moest betalen over het opgenomen bedrag.

‘Opname 100.000 euro niet noodzakelijk’

Op 5 maart 2021 liet ABN Amro de consument schriftelijk weten dat zijn lening was overgezet naar een nieuw administratiesysteem, welke hij nu online kon inzien en kon gebruiken. De consument gaf vervolgens aan dat de opname van een ton in zijn visie niet noodzakelijk was. Voorts verzocht hij ABN Amro te bevestigen dat hij als vanouds gebruik kon maken van het krediet. Bevestiging van de bank bleef uit, waarna de consument zich tot de Geschillencommissie wendde. De klacht kwam erop neer dat de bank het FHK na decennia op heeft gezegd en vervolgens heeft geadviseerd om het kredietbedrag op te nemen, met alle kosten van dien. Dit, terwijl uit een latere brief van 5 maart 2021 bleek dat de consument het FHK onder de oude voorwaarden kon continueren en dat opname van de 100.000 euro dus niet noodzakelijk was.

De consument wenste dat de Geschillencommissie zich zou uitspreken over voorgenoemde brief. Daarbij geldt ook dat een verhoging van zijn woninghypotheek een goedkopere optie was dan het opnemen van het gehele kredietbedrag onder het FHK. Echter moest de consument ter zake allerlei stukken indienen, waar hij het niet mee eens was, omdat de bank al over deze gegevens beschikte. Gelet op dit alles vorderde de consument een schadevergoeding van 4.320 euro met betrekking tot de rente die hij maandenlang onnodig heeft betaald.

‘Flexibel Hypotheek Krediet past niet meer in huidige tijdgeest’

De Geschillencommissie oordeelde, na verweer van de bank, dat het feit dat ABN Amro bij een verhoging van de woninghypotheek allerlei gegevens verlangde die de consument al had aangeleverd, misschien wel vervelend is, maar zeker niet onrechtmatig is. Daarbij heeft de bank zich gedragen op een wijze die toelaatbaar is binnen de aan haar toekomende contractsvrijheid.

Wat betreft de beëindiging van de FHK oordeelt de Geschillencommissie – in lijn met eerdere uitspraken – dat de bank het FHK mocht beëindigen. Zij was hier op grond van de kredietdocumentatie tot bevoegd. Verder had de opzegging een duidelijke reden: het FHK past niet meer in de huidige tijdgeest. De brief van 5 maart 2021 leidde voor de Geschillencommissie niet tot een andere conclusie; de bank zou de consument slechts informeren over een nieuw administratiesysteem. Er wordt niet gesproken over voortzetting van het FHK. Wat betreft de opname van de 100.000 euro stelde ABN Amro dat zij niet met zekerheid kon vaststellen of zij heeft geadviseerd het kredietbedrag op te nemen, maar dat zij ook niet heeft laten weten dat het tot eind 2021 nog mogelijk was om gebruik te maken van het FHK. De bank heeft daarom aangegeven dat zij bereid is om de helft van de geclaimde schade te vergoeden.

Commissie: ‘ABN Amro moest zorgvuldiger zijn’

De geschillencommissie overweegt dat hoewel de bank het FHK mocht beëindigen, dit haar niet ontsloeg van haar verplichting zorgvuldig te zijn en zo goed mogelijk rekening te houden met de belangen van de consument. De bank had zorgvuldiger kunnen communiceren richting de consument. Als de bank de consument in mei 2020 duidelijk had laten weten dat de klant tot eind 2021 gebruik kon blijven maken van het FHK, had hij waarschijnlijk niet al in juli 2020 - maar pas eind 2021 - het volledige kredietbedrag opgenomen.

In de tussenliggende periode heeft de consument rente betaald over het volledig opgenomen kredietbedrag. Dit was waarschijnlijk voorkomen als de bank zorgvuldiger was geweest in haar communicatie richting de consument. Naar het oordeel van de commissie moet de bank de consument financieel tegemoetkomen in de rente die hij betaald heeft in de periode van juli 2020 tot eind 2021.

Een volledige vergoeding van de betaalde rente vindt de commissie niet op zijn plaats. De consument heeft er immers zelf voor gekozen om het gehele kredietbedrag op te nemen. Dat hij dit met tegenzin heeft gedaan – omdat hij het gevoel had dat hij dit van de bank moest doen – maakt dat niet anders. Hij wist namelijk dat hij rente zou moeten betalen over het opgenomen kredietbedrag; desondanks heeft hij ervoor gekozen om het volledige kredietbedrag op te nemen. De schade van de consument is dus ook veroorzaakt door zijn eigen keuzes. Alles afwegende oordeelt de Geschillencommissie dat een financiële tegemoetkoming van 2.160 euro,  de helft, op zijn plaats is. Daarmee wordt recht gedaan aan de ontstane situatie.

Kritisch blijven nadenken essentieel

Het oordeel van de Geschillencommissie is goed te begrijpen. Enerzijds legt ze de verantwoordelijkheid deels bij de consument, die de consequenties van zijn handelen had moeten kunnen overzien. Anderzijds wordt de bank terecht op de vingers getikt voor haar onzorgvuldig handelen jegens de consument. Het oordeel, waarbij elk de helft van de schade draagt is in dat licht niet meer dan redelijk. De les die hieruit kan worden getrokken is dat hoewel de consument mag verwachten deugdelijk door de bank te worden ingelicht, ook zelf kritisch moet blijven nadenken.