Op 1 september 2011 gaat de verzekerde met pensioen. Hij is verwikkeld in een procedure tegen zijn ex-werkgever. De man vindt dat zijn voormalig werkgever namelijk de op hem rustende pensioenverplichtingen niet is nagekomen. De verzekerde wendt zich daarom tot SRK, destijds de uitvoerder van de rechtsbijstandverzekering, met het verzoek om hem rechtsbijstand te verlenen. Eerst maant SRK de ex-werkgever tot betaling van een bedrag van 70.000 euro, vervolgens stelt de uitvoerder dat de gepensioneerde in een procedure geen redelijke kans van slagen zou hebben. Daarop is door partijen de geschillenregeling toegepast. Uiteindelijk is een adviseur, door de gepensioneerde aangesteld, tot de conclusie gekomen dat een namens de consument in te stellen vordering om een hogere pensioenuitkering af te dwingen geen redelijke kans van slagen maakt. SRK stopt vervolgens met verlenen van rechtsbijstand.
De gepensioneerde is het niet eens met de beslissing van SRK om de zaak niet verder te behandelen en start zelf met een procedure. De kantonrechter wijst de vordering af en hij besluit daarom in hoger beroep te gaan. Het Gerechtshof Den Haag wijst op 18 februari 2020 een tussenarrest. De consument verzoekt naar aanleiding van het tussenarrest bij Arag, die de uitvoering van de verzekeringsovereenkomst heeft overgenomen van SRK, de door hem gemaakte en nog te maken kosten te vergoeden. Arag laat daarop weten niet te willen vergoeden, totdat er een einduitspraak is waartegen geen rechtsmiddel meer openstaat. De verzekerde is het hier niet mee eens en stap naar Kifid.
Mag een verzekeraar rechtsbijstand laten afhangen van uitkomst procedure?
De verzekerde vordert vergoeding van de gemaakte en nog te maken kosten in verband met zijn pensioengeschil met en de procedures tegen zijn ex-werkgever, ook in het geval hij ervoor kiest om een schikking met zijn ex-werkgever te treffen. Ook vordert hij betaling van ruim 45.000 euro wegens de door hem gemaakte kosten van rechtsbijstand in de periode 2014 tot en met april 2020. Ook de kosten na april 2020 wil hij betaald krijgen.
De verzekerde wil verder dat het Aegon en Arag verboden worden om vergoeding van kosten afhankelijk te stellen van een einduitspraak. Volgens de verzekerde is het standpunt van Arag, dat pas naar een kostenvergoeding wordt gekeken als er een einduitspraak ligt waartegen geen rechtsmiddel meer openstaat, in strijd met zijn verplichtingen uit hoofde van de verzekering, de gemaakte afspraken, de uitlatingen op de website, de redelijkheid en billijkheid en de bijzondere zorgplicht die op hem als uitvoerder tegenover de consument rust en hetgeen hem als uitvoerder betaamt.
Daarnaast stelt de man dat uit de voorwaarden en de website van de uitvoerder blijkt dat het resultaat ook kan worden bereikt met een schikking. Het is daarvoor niet nodig dat er een einduitspraak van de rechter ligt, waartegen geen rechtsmiddel meer openstaat. De uitvoerder ontneemt met het ingenomen standpunt volgens de gepensioneerde hem ten onrechte de mogelijkheid om de procedure tot een goed einde te brengen.
Kifid: Artikel uit polisvoorwaarden is onredelijk bezwarend
In haar uitspraak gaat de Geschillencommissie uitgebreid in op artikel 16.1 van de polisvoorwaarden. Dit artikel is gebaseerd op artikel 4:68 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). In dat artikel is bepaald dat een rechtsbijstandsverzekeraar een scheidsrechterlijke procedure of een andere procedure die met een scheidsrechterlijke procedure vergelijkbare garanties inzake objectiviteit biedt, in de verzekeringsvoorwaarden moet opnemen. “Het enkele feit dat de verzekeraar in de verzekeringsvoorwaarden een geschillenregeling ter beslechting van meningsverschillen over de haalbaarheid van een zaak of de juridische aanpak ervan heeft opgenomen, betekent derhalve niet dat het beding op die grond onredelijk bezwarend is.”
In haar oordeel bekritiseert de commissie het uitgangspunt dat verzekerde bij het standpunt van de uitvoerder dat er geen redelijke kans van slagen is, niet zijn kosten vergoed krijgt”
Voor de beantwoording van de vraag of het beding onredelijk bezwarend is, moet volgens de commissie worden gekeken naar de precieze inhoud van de regeling. In haar oordeel bekritiseert de commissie het uitgangspunt dat verzekerde bij het standpunt van de uitvoerder dat er geen redelijke kans van slagen is, niet zijn kosten vergoed krijgt. “De reden daarvoor is dat de consument – wanneer de uitvoerder het standpunt inneemt dat er geen redelijke kans van slagen is – bij het alsnog behalen van een positief resultaat (maar niet het volledig beoogde resultaat) niet zijn kosten vergoed krijgt, zoals hij wel zou hebben gekregen wanneer de uitvoerder dit standpunt niet had ingenomen. Ook in het geval dat de uitvoerder wel van oordeel is dat er een redelijke kans van slagen is, is het immers mogelijk dat uiteindelijk niet het (volledig) beoogde resultaat wordt bereikt. In die situatie heeft de consument wél recht op volledige vergoeding van de kosten tot het kostenmaximum. Door de pro rata-regeling in het beding wordt het evenwicht tussen partijen daarmee aanzienlijk in het nadeel van de consument verstoord.” De commissie vernietigt daarom het gedeelte van artikel 16.1 van de voorwaarden. Gevolg hiervan is dat als de verzekerde de zaak op eigen kosten voortzet uitvoerder Arag verplicht is om ook als het beoogde resultaat gedeeltelijk wordt bereikt, de gemaakte kosten met inachtneming van de geldende voorwaarden te vergoeden.
De commissie beslist dan ook dat Arag bij het behalen van (een gedeelte van) het beoogde resultaat, de door de verzekerde gemaakte kosten moet vergoeden met wettelijke rente daarover vanaf 14 juli 2017 tot aan de dag van algehele voldoening. De uitspraak is niet-bindend.
