Wat is een autonoom rijdende auto?
Een autonoom rijdende auto is een auto die zonder ingrijpen van een bestuurder aan het verkeer kan deelnemen. De auto is uitgerust met een groot aantal sensoren, camera’s, lasers en radars die de omgeving nauwlettend in de gaten houden en, sneller en effectiever dan de menselijke bestuurder, anticiperen op wat er om de auto heen gebeurt en daar actie op kunnen ondernemen. Deze sensoren, camera’s, lasers en radars worden verzameld onder de naam Advanced Driver Assistance Systems (afgekort ADAS), in het Nederlands noemen we dit rijhulpsystemen.
ADAS
Eenvoudige voorbeelden van ADAS die in de meeste auto’s tegenwoordig standaard aanwezig zijn, zijn bijvoorbeeld de cruise control en de in het dashboard gemonteerde achteruitrijdcamera. Andere, geavanceerdere voorbeelden van ADAS zijn rijstrookassistentie, dode hoek waarschuwing, adaptieve cruisecontrol, vermoeidheidsherkenning, verkeersbordherkenning, voetgangersdetectie, nachtvisie en automatisch inparkeren.
ADAS moet ervoor zorgen dat auto’s veiliger door het verkeer bewegen met als resultaat minder ongelukken. De grootste oorzaak van ongelukken die in het verkeer plaatsvinden, is nog altijd de onoplettendheid van de bestuurder van een voertuig.
Autonoom rijden gaat nog veel verder, immers, de bestuurder wordt als het ware uitgeschakeld”
ADAS-systemen en autonoom rijden liggen heel dicht bij elkaar. Dat is logisch, want bij ADAS hebben we het over hulpsystemen die de bestuurder ondersteunen bij het rijden en bepaalde handelingen van de bestuurder kunnen overnemen. Een hierboven genoemd voorbeeld van een rijhulpsysteem: rijstrookassistentie, waarbij informatie over het verkeer en de weg rondom de auto via sensoren wordt verzameld en aan de bestuurder wordt doorgegeven. De auto laat de bestuurder dan weten dat de auto zijn rijstrook dreigt te verlaten zonder dat richting is aangegeven, door bijvoorbeeld een geluidssignaal te laten horen en/of een trilling in het stuur te genereren, of zelfs actief automatisch de auto weer (letterlijk) terug te sturen naar de correcte plek binnen de rijstrook.
Van A naar B terwijl we de krant lezen
Autonoom rijden gaat nog veel verder, immers, de bestuurder wordt hierbij als het ware uitgeschakeld en is niet meer nodig omdat ADAS razendsnel informatie verzamelt die daarna door de auto geïnterpreteerd wordt. Het autonome systeem in de auto zal dan zelf beslissingen nemen op basis van die verzamelde informatie. Dankzij internetverbindingen kunnen de autonoom rijdende auto’s communiceren met andere (autonoom rijdende) voertuigen, met de infrastructuur en met de omgeving en zo kunnen ze gevaarlijke situaties tijdig inschatten en ongelukken voorkomen.
Het ideale toekomstbeeld is dat we in de auto zitten die ons volledig autonoom brengt naar de locatie die we van tevoren in het navigatiesysteem hebben ingevoerd, en dat terwijl we zelf relaxed achterover leunend in de autostoel op onze tablet aan het werk zijn of de (digitale) krant lezen. We kunnen de rit immers gerust aan de autonome auto overlaten, want deze communiceert met andere voertuigen, ‘leest’ verkeersborden en verkeerslichten, en anticipeert dankzij alle ADAS op alle mogelijke onverwachte gebeurtenissen.
WA-verzekering
Dankzij de ontwikkelingen in autonome auto’s is dit een reëel toekomstbeeld en is er naast de huidige WA-verzekering, die de aansprakelijkheid bij de bestuurder legt, mogelijk ook een verzekering nodig die de aansprakelijkheid regelt wanneer er door een autonoom voertuig schade wordt veroorzaakt. Zo’n autonoom voertuig kan immers, bijvoorbeeld door een storing in de software of door een slechte internetverbinding, ook juist een aanrijding veroorzaken. Pas als alle voertuigen autonoom rijden, kan de WA-verzekering misschien komen te vervallen. Maar zover is het nog lang niet.
Cybercriminaliteit
Uiteraard zullen autofabrikanten er alles aan doen om hun autocomputersystemen optimaal te laten functioneren en te beveiligen Maar computers kunnen worden gehackt. Criminelen gaan vrijwel zeker proberen om het besturingssysteem van autonome auto’s binnen te dringen om belangrijke persoonlijke informatie te stelen of, misschien nog wel erger, het systeem over te nemen om de auto te gijzelen voor losgeld, of om met de gehackte auto opzettelijk aanrijdingen te veroorzaken. Mogelijk is er dan dus zelfs ook nog een verzekering nodig die de schade in behandeling neemt na zo’n cyberaanval.
Fabel
Dat er in de toekomst een en ander zal veranderen op het gebied van aansprakelijkheid voor motorrijtuigen is onvermijdelijk. Er zal nog een robbertje moeten worden gevochten tussen verschillende partijen om duidelijk te krijgen bij wie de aansprakelijkheid komt te liggen; bij de bestuurder/eigenaar van de autonome auto of bij de fabrikant ervan. En dat cyberverzekeringen steeds noodzakelijker worden, is nu helaas al een feit. Maar de stelling 'Een cyber-autoverzekering is over 10 jaar belangrijker dan een WA-autoverzekering' berust wat ons betreft op een fabel. Niet omdat een cyberverzekering niet belangrijk is, of niet belangrijker is dan een WA-autoverzekering, maar omdat de ontwikkelingen over 10 jaar nog niet zover zijn dat we zonder de WA-autoverzekering in zijn huidige vorm kunnen.
In 2030 worden er geen nieuwe auto’s meer verkocht met een motor op fossiele brandstof, maar het Nederlandse wagenpark zal over 10 jaar nog steeds niet volledig ge-elektrificeerd en volledig autonoom zijn, waardoor nog steeds ook de mens als bestuurder in de auto zit en die mens nog steeds een aanrijding kan veroorzaken. Ook andere (niet-autonome) weggebruikers zoals motorrijders, bestuurders van (brom)fietsen, ruiters en voetgangers zijn factoren waarmee een autonome auto nog niet (voldoende) kan communiceren om aanrijdingen te kunnen voorkomen, en andersom daarmee dus ook nog niet. En om de infrastructuur aan te passen naar volledig autonoom verkeer zal langer dan 10 jaar duren.
