Met de leerstoel Open innovatie speelt de Open Universiteit in op de trend dat organisaties en instellingen steeds meer samenwerken om innovatie te realiseren. Prof. dr. Nadine Roijakkers is sinds 2019 verantwoordelijk voor het ontwikkelen en geven van onderwijs op het gebied van Open innovatie. Naast haar carrière in de academische wereld was zij ook senior strategy consultant bij Atos-KPMG Consulting, waar zij gedurende een aantal jaren internationale bedrijven adviseerde over hun samenwerkingsstrategieën en -praktijken.
Wat is het juiste moment om te innoveren?
“Dat is niet te zeggen. Innovatie is geen doel op zich en kun je niet plannen. Voor innovatie moet een zekere urgency zijn. De crux is dan om de juiste stimulans en cultuur in huis te hebben. En om vooral te denken vanuit je doelgroep: voor wie doe je dit? Ga dus in de schoenen staan van de gebruiker en bedenk niet zelf wat het beste voor hem is. Dat is een valkuil die je overal ziet terugkomen. In het onderwijs, het bedrijfsleven en bij de overheid. Wij weten wat goed is voor de student, de consument, de burger. Kijk bijvoorbeeld naar de toeslagenaffaire.”
We hebben in Nederland te vaak de neiging om te praten, terwijl het veel beter is om in de actiemodus te gaan.”
Hoe vermijd je die valkuil?
“Daar zijn methodieken voor ontwikkeld, zoals de design thinking methodiek. Een andere manier van denken waarbij je de hele organisatie betrekt. Heel praktisch uit te voeren, je kunt er zelfs gewoon een dagdeel aan wijden. Aan de hand van concrete opdrachten ga je actief aan de slag. En kom je tot een conceptidee dat je vervolgens tijdens elke stap van het proces toetst bij klanten in focusgroepen. We hebben in Nederland te vaak de neiging om te praten, terwijl het veel beter is om in de actiemodus te gaan.”
Hoe organiseer je dat? Door een apart innovatielab op te zetten bijvoorbeeld?
“Medewerkers met innovatieve ideeën moet je sowieso weghalen bij hun taak en apart zetten, zodat ze die ideeën kunnen uitwerken. Als je dat niet doet, geef je een verkeerd signaal. Dan zeg je: doe dit er maar even bij.”
Het gevaar van digitalisering is dat menselijkheid en sociale interactie volledig wordt geminimaliseerd.”
Digitalisering is vaak onderdeel van innovatie. Hoe ver kun je daarmee gaan? Wanneer is het nog leuk voor de klant en wanneer niet meer?
“Kijk, de digitale samenleving is geen trend meer. Die ís er gewoon. Het gevaar van digitalisering is echter dat menselijkheid en sociale interactie volledig wordt geminimaliseerd. We merken het allemaal wel denk ik aan het video-vergaderen. We vragen aan het begin niet meer hoe het gaat, maar starten meteen met de inhoud. Het is goed om standaard processen te digitaliseren en de klant de regie te geven. Dat zijn de positieve aspecten van digitalisering. Dat doen we hier ook, bij de Open Universiteit. Zo creëer je ruimte om andere zaken weer meer persoonlijke aandacht te geven. En juist voor die persoonlijke aandacht komen studenten terug. Maar je moet niet doorslaan, door bijvoorbeeld een docent te vervangen door een chatbot.”
Slaan banken en verzekeraars daarin door?
“Voor een deel wel, de rol van digitalisering is groot. Ze moeten echter blijven investeren in de menselijke relatie. Dat is echt een belangrijke lange termijn investering.”
Veel verzekeringsadviseurs zijn aangesloten bij kleine bedrijven en typisch MKB. Hoe kunnen zij innoveren?
“Omdat ze essentiële kennis over innovatie vaak niet in huis hebben is samenwerken met een externe partner vaak een goede oplossing. Als dat een MKB-partner is die dezelfde markt bedient, maar in een andere regio, is dat een nuttige krachtenbundeling. Maar je kunt er als MKB’er ook voor kiezen om samen te werken met een grote partij. Simpelweg omdat je zelf niet de resources hebt om te innoveren.”
Samenwerken met een grote partij kan ook betekenen dat je als kleine partij volledig ondersneeuwt.
“De keuze voor een grote of kleine partner is afhankelijk van je doel. Wil je samen diensten ontwikkelen, of kies je voor een partij omdat je meer geld, mankracht en productiecapaciteit wilt? Vergeet daarbij niet dat je als MKB-onderneming sterk afhankelijk bent van de persoon die het bedrijf leidt. Die vertegenwoordigt de cultuur van de onderneming. Bij een groot bedrijf is op dat gebied veel meer ruis. Er zijn genoeg voorbeelden waarbij een succesvol concept is gekopieerd in het buitenland, maar toch flopte omdat de hoofdpersoon zelf er niet bij was.”
Nadine Roijakkers is spreker op AM:Innosurance op 22 juni. Het is een digitaal event.
