Een stel dat een huis wil kopen, zit op 30 januari vorig jaar bij een hypotheekadviseur voor een kennismakingsgesprek. Ruim een week later is de koop rond, met de gebruikelijke ontbindende voorwaarde dat de overeenkomst ontbonden kan worden als de kopers geen bindende offerte weten te krijgen voor de benodigde lening van € 467.000. Ze hebben tot 21 april.
Nota alvast betaald
De hypotheekadviseur gaat aan de slag en stuurt alvast de nota van € 3.000. Die wordt terugbetaald als "er geen resultaat wordt geboekt", belooft hij. Begin maart meldt de adviseur dat "het dossier is ingeschoten" bij de Rabobank. Het stel vraagt of er ook bij andere partijen een aanvraag is uitgezet: wel zo leuk als er keuze is. Maar dat is niet het geval: de adviseur heeft alleen bij de marktleider een offerte gevraagd omdat andere partijen een inkomensverklaring vragen. En die kost 500 euro. Zulke extra kosten wil hij het paar besparen, maar de man geeft aan dat hij daar geen probleem mee heeft. Hij werkt op een schip voor een werkgever uit de Kaaiman-eilanden en realiseert zich dat dat geen alledaagse betrekking is.
Offerte niet tijdig binnen
Dat vindt de Rabobank ook: die wijst de aanvraag af. ABN Amro en ASR zijn soepeler en doen (in april) een renteaanbod dat in beide gevallen wordt getekend. De tijd gaat inmiddels dringen en op 20 april meldt de man de ontbindende voorwaarde in te willen roepen: de financiering is nog altijd niet rond. Aan de adviseur doet hij het voorstel om € 2.500 terug te storten van zijn fee. "Dan delen we de pijn en zijn je inspanningen niet om niet geweest."
Paar zat al met de bank om de tafel
De adviseur doet echter iets anders: hij stuurt de verkopers van het huis het verzoek de uiterste datum voor de ontbindende voorwaarden met 14 dagen te verplaatsen. Dat is niet naar de zin van het paar, dat de overeenkomst toch echt wil ontbinden. Bij de Rabobank vraagt de adviseur om een schriftelijke afwijzing, maar dan blijkt dat het stel al rechtstreeks door de bank is geholpen. Dat gegeven heeft een averechtse uitwerking op de onderlinge verhoudingen en de klanten stappen naar Kifid. Zij willen de € 3.000 terug: geen resultaat is geen beloning, is immers afgesproken. De adviseur vindt echter dat er met het renteaanbod twee offertes zijn uitgebracht: dat is een resultaat. Het paar heeft zelf aan de noodrem getrokken, anders hadden ze bij ABN Amro een bindende offerte gehad. Bij de adviseur doet met name de dubbele agenda van de klanten pijn: ze hebben de koop helemaal niet geannuleerd en hebben de hypothecaire geldlening via een ander traject alsnog bij de Rabobank geregeld.
Wat vindt Kifid?
De geschillencommissie stelt vast dat afgesproken is dat de fee wordt terugbetaald als er door de adviseur geen resultaat wordt geboekt. De afspraak zag op het verkrijgen van een offerte. "Aan de consumenten is door zowel ASR als Rabobank een renteaanbod uitgebracht. Uit beide documenten is af te leiden dat de consumenten met het renteaanbod nog geen zekerheid hadden dat ze een offerte zouden ontvangen. Hiermee staat vast dat de consumenten geen offerte hebben ontvangen. Er is dan ook geen resultaat geboekt." Als de adviseur met 'resultaat' iets anders bedoelt, had hij dat duidelijk moeten maken.
Geen afspraak over eerdere beëindiging
Er was geen afspraak voor het geval de opdracht voortijdig wordt beëindigd. "Nu dit is nagelaten, komen de gevolgen hiervan voor rekening en risico van beide partijen nu de consumenten er redelijkerwijs niet van mochten uitgaan dat voor verrichtte werkzaamheden geen kosten in rekening zouden worden gebracht." De klanten beamen dat zij de woning uiteindelijk hebben gekocht en aan de Rabobank € 2.200 hebben betaald voor hypotheekadvies. De man geeft aan dat bij het maken van de afspraak over de terugbetaling ook is gemeld dat zij ook met de Rabobank om de tafel zaten.
De factuur moet worden gematigd, oordeelt de commissie. "Nu de adviseur bij het maken van de afspraak tot terugbetaling bekend was met de omstandigheid dat de consumenten ook een opdracht wilden verstrekken aan een andere partij, is de commissie van oordeel dat het meer op de weg van de adviseur als professionele partij had gelegen om een duidelijke afspraak te maken in het geval de opdracht voortijdig zou worden beëindigd." Kifid meldt daarbij dat adviseur pas eind maart aanvragen heeft gedaan bij ASR en ABN Amro. Mede daarom bepaalt de geschillencommissie dat de factuur moet worden verminderd tot € 500. De adviseur moet dus € 2.500 terugbetalen.
