Alles over Pandrecht

Een hypotheekklant van een rechtsvoorganger van ABN Amro sloot in 1989 een ORV bij een rechtsvoorganger van Reaal. Deze levensverzekering werd verpand aan de bank. Als de hypotheek eind 2014 is afbetaald, vraagt de verzekeringnemer om het pandrecht over te dragen aan zijn zoon en vader. Reaal is dan echter nog niet op de hoogte van de afgeloste hypotheek en wijst het verzoek af. Als de polis later alsnog wordt afgekocht, betaalt Reaal toch aan de bank. Daarmee schond de verzekeraar de zorgplicht niet, oordeelt het Hof in Amsterdam.

De Hoge Raad gaf vorige week antwoord op een vraag die de gemoederen lang bezig heeft gehouden: kan een pandrecht worden gevestigd op een assurantieportefeuille? Nee, zegt de Hoge Raad. Daarmee is deze langlopende discussie eindelijk definitief beslecht. Maar wat zijn de gevolgen daarvan? Goodwill kan nog steeds in de overnameprijs worden verrekend, stelt advocaat Maurice Esseling. "De assurantieportefeuille is dus nog steeds waardevol."

Het langverwachte arrest van de Hoge Raad over de verpandbaarheid van een assurantieportefeuille is er. De hoogste rechter oordeelt dat een portefeuille niet vatbaar is voor overdracht of verpanding. Voor de zaak waarover het arrest gaat, betekent het dat ING geen aanspraak kan maken op de portefeuille van een failliet kantoor waaraan de bank een krediet verstrekte.

ING bracht vorig jaar een zaak om het pandrecht op een assurantieportefeuille voor de Hoge Raad. Een curator stond niet toe dat de bank de portefeuille van een failliete adviseur te gelde kon maken. De rechtbank gaf de curator gelijk. In een advies aan het hoogste rechtsorgaan concludeert de Advocaat-Generaal nu dat portefeuilles inderdaad niet verpandbaar zijn. Als de Hoge Raad dat advies volgt, wat betekent dat voor het intermediair?

Op een assurantieportefeuille kan geen pandrecht worden gevestigd. Dat adviseert de Advocaat-Generaal in zijn conclusie aan de Hoge Raad. Die doet binnenkort uitspraak over het pandrechtvraagstuk.

Voor de consument lijkt de omzetting van een aflossingsvrije hypotheek in een annuïteitenhypotheek of de afkoop van een beleggingspolis een kleine aanpassing. Het kan de adviseur echter handenvol werk opleveren, stelt hypotheekadviseur André van Luijk op Kop-Munt, de blogsite van geldverstrekker Munt Hypotheken. De crux zit volgens hem vaak in oude  producten of aanbieders die niet meer bestaan.

ING legt zich niet neer bij de uitspraak van de rechtbank Gelderland over pandrecht op assurantieportefeuilles. De rechter bepaalde dat verpanding van die portefeuilles wettelijk gezien niet mogelijk is. De bank noemt die uitspraak "teleurstellend" en kondigt aan in beroep te gaan. Wellicht stapt ING zelfs rechtstreeks naar de Hoge Raad.

"Mocht het pandrechtvonnis standhouden, dan plaatst dat een bom onder een heleboel portefeuilles", aldus assurantiemakelaar Cisco Barão.

Volgens de rechtbank Gelderland kan een bank geen pandrecht vestigen op assurantieportefeuilles. ING krijgt geen gelijk.